MARKA TESCİLİ NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?
Marka, ticaret unvanı ya da işletme adından farklı olarak hem gerçek hem de tüzel kişiler tarafından kullanılabilen ayırt edici bir işarettir. Bir işaretin marka olarak kabul edilebilmesi için, belli bir mal ya da hizmeti tanıtma amacıyla seçilip bu doğrultuda kullanılması gerekir. Günümüzde bir markaya sahip olmak yalnızca ona bir isim vermekle sınırlı değildir; aynı zamanda bu ismi yasal güvencelerle koruma altına almak da büyük önem taşır. Özellikle dijital çağda, özgün bir markanın başkaları tarafından izinsiz şekilde kullanılması, ciddi hak ihlallerine neden olabilir. İşte bu gibi risklerin önüne geçmek adına marka tescili büyük bir rol üstlenmektedir.
-
MARKA TESCİLİ NEDİR?
Bir markanın kullanım şekli, tescilli ya da tescilsiz olabilir. Eğer bir işletme markasını tescil ettirmeden kullanıyorsa, karşılaşabileceği hak ihlallerine karşı koruma, Türk Ticaret Kanunu'ndaki haksız rekabet hükümleri çerçevesinde sağlanır. Ancak marka sahibinin talebi doğrultusunda, markasını tescil ettirmesi mümkündür ve bu, işletmenin itibarı açısından da önemli bir avantaj sağlar. Ayrıca tescilli bir marka, alan adı ve sosyal medya hesapları ile bir bütünlük oluşturarak markanın dijital varlığını güçlendirir.
Tescilli markalar, tescilsiz olanlara kıyasla çok daha güçlü yasal haklara sahiptir. Marka tescilinin tek amacı, başkalarının bu markadan haksız kazanç elde etmesini önlemek değildir; aynı zamanda markayı hukuken koruma altına almaktır. Örneğin, benzer bir markanın kullanılması durumunda, tescilli marka sahibi elindeki resmi tescil belgesiyle güçlü bir hak iddiasında bulunabilir.
Türkiye’de marka tescili işlemleri Türk Patent ve Marka Kurumu (eski adıyla Türk Patent Enstitüsü) tarafından yürütülmektedir. Bir markanın ülkemizde etkin şekilde korunabilmesi için mutlaka bu kurum nezdinde tescil edilmesi gereklidir. Bu tescil sayesinde marka sahibi, Türkiye genelinde hem hukuki hem de cezai anlamda güçlü bir koruma elde eder.
-
MARKA TESCİLİ NEDEN GEREKLİDİR?
Bir marka kimi zaman sadece bir kelime ya da slogan olabilirken, bazen de bir simge, şekil veya amblem olarak karşımıza çıkar. Ancak her durumda marka, bir işletmenin kendini rakiplerinden ayırmasında kritik rol oynayan ticari bir araçtır. Özellikle hizmet üreten firmalar ve kurumlar için marka hem kimlik hem de değer anlamında vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir. Bu nedenle, markaların hukuki güvence altına alınması, yani tescil edilmesi büyük önem taşır.
Marka tescili, markayı yasal olarak koruyan bir sistemdir ve bu koruma, markayı ilk kez geliştiren, onu ürün ya da hizmetlerinde kullanan ve kullanımını sürdüren gerçek hak sahibine tanınır. Başkası tarafından yaratılmış ve kullanılmakta olan bir markayı, farklı bir kişi adına tescil ettirmek etik dışıdır ve hukuki anlamda "hakkın gaspı" olarak değerlendirilir. Bu tür bir davranış, iyi niyet kurallarına açıkça aykırıdır ve marka hakkının kötüye kullanılması anlamına gelir.
-
MARKA TESCİL SÜRECİ NASIL İŞLER?
Marka tescili, belirli bir idari süreci takip ederek yürütülen resmi bir işlemdir. Başvuru aşamaları, elektronik sistem üzerinden yapılır ve çeşitli inceleme basamaklarını içerir. Bu süreç; başvurunun alınması, şekli inceleme, esas (maddi) değerlendirme, üçüncü kişilerin itiraz hakları, yayıma itirazlar ve nihai olarak tescil kararı ile sonlanır.
Başvuru yapma hakkı, belirli kişilere tanınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye’de yerleşik olan ya da ticari/sınai faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler marka başvurusunda bulunabilir. Bunun yanında Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması kapsamında yer alan ülke vatandaşları ile Türkiye ile karşılıklılık esasına dayalı anlaşması bulunan ülke vatandaşları da başvuru hakkına sahiptir.
Başvurunun ilk aşamasında sistem, başvuru sahibinin uygunluğunu kontrol eder. Ardından şekli inceleme yapılır. Bu inceleme olumlu sonuçlanırsa, esas incelemeye geçilir. Esas inceleme kısmı, marka başvurusunun en kritik aşamasıdır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken iki temel unsur vardır: Başvurunun, marka olarak kullanılacak işaretle yapılmış olması ve başvurunun, doğru mal veya hizmet sınıflarına göre gerçekleştirilmiş olması. Markalar, uluslararası Nice Sınıflandırması kapsamında 45 farklı sınıfta değerlendirilir ve başvurunun hangi sınıfları kapsayacağı hem başvuru maliyetini hem de koruma kapsamını doğrudan etkiler.
Esas incelemeden sonra Türk Patent ve Marka Kurumu, başvuruyu "mutlak ret nedenleri" açısından değerlendirir. Eğer marka bu ret nedenlerinden birine giriyorsa, başvuru reddedilir.
Sonuç olarak marka tescili, yalnızca bir isim belirlemekten ibaret olmayan, dikkatle yönetilmesi gereken çok adımlı bir süreçtir. Başvurunun başarıyla sonuçlanması için her aşamada doğru adımların atılması büyük önem taşır.
